نجوم چیست

نجوم مطالعه ی مواد است و مقدمه ایست درباره فرایند بوجودآمدن آنچه در آنسوی جو زمین است که این جهان . آسمان وگوی آسمان را از اتم های کوچک تا گیتی وسیع شامل می شود. منجمان اجرام آسمانی مانند سیارات. ستاره ها . ستاره های ذنباله دار . کهکشانها . سحابیها و مواد بین کهکشانها را مطالعه می کنند . برای اینکه چگونگی تشکیل شدن و بوجود آمدن و منسب هر کدام را مشخص می کنند و اینکه چگونه بر هم تاثیر می گذارند و چه اتفاقی ممکن است برای آنها بیفتد . بخشی ازجهان ما .زمین و آنچه در آن اتفاق می افتد اختر شناسی را شامل می شود . در واقع زمین آزمایشگاه ماست وهرچه که درباره جهان می دانیم از آنچه از زمین می تولنیم ببینیم ویا تصور کنیم سرچشمه گرفته است.

چگونه علم نجوم بوجود آمد؟

قبل از اختراع تلسکوپ ، در نزدیکی قرن هفدهم ،نجوم بر مبنای مشاهده با چشم غیر مسلح پایه گذاری شده بود. در ابتدا مردم از محل ستاره ها و سیارات در آسمان نقشه تهیه می کردند . متمدن ترین ها برای نقشه برداری آسمان نظام داشتند و ما می دانیم که امروزه نجوم از نظریات یونانیان باستان سرچشمه می گیرد .

در سال 150 میلادی یک منجم و ریاضیدان یونانی به نام کلودیوس بطلمیوس یک رساله در باره علم نجوم نوشت . او در آن 48 گروه ستارهای که صورت فلکی نامیده می شدند را فهرست کرد ، مانند جبار ، برساووش و....که بیشتر از اسامی اساطیر گرفته شده اند . همانطور که ما هنگام نگاه کردن به ابرها ، آنها را به اشکالی از اجسام آشنا تصور می کنیم ،همانگونه بطلمیوس در گروهبندی ستارگان اشکال آشنا را مشاهده کرد. همچنین بطلمیوس متوجه شد که به نظر ستارگان در سر تاسر آسمان حرکت می کنند او گفت که تمام اجرام آسمانی به دور زمین که مرکز جهان بی حرکت ایستاده حرکت می کنند . این نظریه علمی برای قرنها پذیرفته شده بود . تئوری بطلمیوس راجع به جهان طرح زمین مرکز نامیده شد زیرا در آن زمین در مرکز عالم قراردارد.
این تعریف از علم نجوم یه مقدار قدیمی هست و امروزه حوزه فعالیت نجوم کمتر شده و به چند دست تقسیم شده که از اون جمله میشه به astrophysics و cosmology اشاره کرد که در قدیم جزی از نجوم ( astronomy) بوده اند اما امروزه به صورت کاملا مجزا مشغول به فعالیت هستند .
قبل از یونانیان هم اقوام بابلی و مصری با علم ستاره شناسی آگاهی داشته اند .
کلمه ی نجوم از دو واژه ی یونانی، آسترون به معنای ستاره و نوموس به معنا ی قانون گرفته شده است. علم نجوم در واقع مطالعه ی حرکات، ساختار، تکامل و سرنوشت اجرام آسمانی است. علم نجوم در مسیر تحول خود به کشف بسیاری از قوانین حاکم بر اجرام آسمانی نایل امده است. ولی باید گفت که کار تحقیق و پژوهش در این باره هرگز پایان پذیر نیست. زیرا با پیشرفت تکنولوژی، در هر زمان به اسرار تازه ای از جهان آفرینش دست می یابیم.

Astronomy : Astron + Nomos

علم نجوم پاسخ به سوالات و چرا های آدمی درباره ی جهان افرینش و ماهیت آن است. از دیدگاه دیگر علم نجوم عبارت است از مطالعه ی تکامل طبیعی و مادی اجرام و اجسام آسمانی، در هر زمان و مکان معین. به این ترتیب نجوم با مباحث نظری و فلسفی پیوند بسیار نزدیکی پیدا می کند.



تقسیمات علم نجوم


1 هیئت و نجوم Astronomy

به طور کلی درباره ی حرکت اجرام آسمانی بحث می کند.


2 اخترفیزیک Astrophysics

درباره ی ساختار، خواص فیزیکی، ترکیب شیمیایی و تحولات درونی ستارگان بحث می کند و به مطالعه ی حرکات ظاهری و حقیقی ستارگان و تعیین مواضع آن ها نیز می پردازد. این بخش خود شامل دو قسمت است:



الف) اخترفیزیک کاربردی Applid astrophysice

عمدتا به طراحی ابزار و وسایل نجومی می پردازد و مطالعه ی کاربردی روش های اختر شناسی مورد نظر است.

ب) اختر فیزیک نظری Theoretical astrophysice

که به کمک قوانین فیزیک، پدیده های نجومی را توضیح داده و تبیین می نماید.


3طالع بینی Astrology

به کمک حرکت و مواضع اجرام آسمانی به پیشگویی می پردازدو به طالع بینی علمی و غیر علمی تقسیم می شودودر طالع بینی علمی تمام پیش گویی ها منطبق بر موازین علمی است.

4 کیهان شناسی Cosmology

این رشته قوانین عمومی تکامل طبیعی و مادی جهان و ساختار آن را بررسی می کند. به عبارت دیگر، جهان هستی را به طور کلی در نظر می گیرد و به مطالعه ی آن می پردازد. دو موضوع مهم مورد مطالعه ی کیهان شناسی، بررسی وضع کهکشان ها، نواختران و مساله ی اساسی انبساط جهان است.

5 کیهان زایی Cosmogony

درباره ی چگونگی پیدایش و منشا کیهان بحث می کند. مسایل مربوط به پیدایش، تحول و تکوین عالم، در قلمرو مطالعات کیهان زایی است.

گرد آورنده: خانم م.فرهمند